Prof. Dr. Haluk Savaş, genç kadın bir hasta ile bipolar (iki uçlu) bozukluk üzerine konuşmaktadır. Çok ilginç sorular gündeme geliyor;

Bipolar bozuklukta psikoterapinin yeri, din ve psikiyatri ilişkisi, ne kadar süreyle ilaç kullanılması gerektiği, hamilelikte ilaç kullanımı, psikiyatrik hastalıkların iyileşip-iyileşmeyeceği, hastalıkların "etiketlenme"si, psikiyatrik hastalıkların genetik yönü... 

Bu görüşmenin ilk kısmını okumadıysanız Bipolar bozukluk hastasının sorularına psikiyatristin cevapları 1'den okuyabilirsiniz... Tıklayınız...

Psikiyatrist: Evet, dolayısıyla o tek manik dönem ilaç kullanmanın sonucuydu.

Hasta: Evet, ………. Ilacını kullanmamın 5 ay sonrasında geçirmiştim.

Psikiyatrist: Diğer 3 depresif rahatsızlık da sonbaharda olmuştu değil mi?

Hasta: Hı hı, evet.

Psikiyatrist: Yani siz gerçekten “kitap gibi” bir hastasınız J; Depresif dönemleriniz sonbaharda, bir defa hipomaniye giriş de ilkbaharda döneminde olmuş.

Hasta: Hı hı, evet.

Psikiyatrist: Artık benim size önerim size “bipolar (iki uçlu) bozukluk”  diyebiliriz. Ama “ilaçla tetiklenmiş bipolar bozukluk”. Aile öyküsüne göz attığımızda ailedeki insanların da rahatsız olduğunu anlayabiliyoruz. Peki onların da hipomanik dönemi var mı?

Hasta: Yok, hayır.

Psikiyatrist: Onların hep depresyon muydu?

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Onların da bir tür bipolar olma olasılığı yüksek çünkü intihar vakaları bipolar bozuklukta sık görülür. O zaman benim önerim size ilaç kullanmaya devam etmenizdir.

Hasta: Hı hı  (hastanın burada hafif üzgün bir yüz ifadesi oluyor, durgunlaşyor).

Psikiyatrist: Yani duygusal olarak ilaç kullanmaya devam etmenin sizi ne kadar zorladığının farkındayım. Siz benden şu an tam ilaçları bırakabilirsin, artık kullanmana gerek yok gibi bir cevap bekliyordunuz sanırım. Doğru mu?

Hasta: Öyle olmasa da belki uzun süre kullanıp daha sonra bırakırım diye düşünmüştüm.

Psikiyatrist: 5 yıl kullanacağız sonra bırakacağız gibi bir cevap mı bekliyordun? 

Hasta: Hı hı.

Psikiyatrist: Maalesef, öyle bir cevap yok. Doğru değil ayrıca. Ömür boyu ilaç kullanmanız gerek.

Hasta: Yani, tabi ki %100 engeli oluyor mu onu merak ediyorum?

Psikiyatrist: Böyle birşey doğru değil. Hamilelik açısından söylüyorum, sizin de merak edeceğiniz bir konu.

Hasta: Hı hı, evet…

Psikiyatrist: Normalde herhangi bir anne adayının sakat bir çocuk doğurma olasılığı %2’dir. Psikiyatrik ilaçlar kullanan bir annenin ise sakat bir çocuk doğurma olasılığı ise %3-4’tür. Bu oran en fazla %5’ e çıkar. Ilaç kullanmak çok büyük bir risk katlanmasına neden olmaz. Özellikle hamilelik döneminde ilk 3 ay ilaç kullanmazsa anne adayı bu risk daha da düşer. Bunlar toparlanabilecek konular. O konuda da rahat olmanızı isterim. Başka sorunuz varsa cevaplayabilirim.

Hasta: Hayır…

Psikiyatrist: Üzülüyorsunuz.

Hasta: Evet. Yani her şey insanlar için, şükrediyorum ama… Sonuçta kendi elimizle bize verilen birşey değil…

Psikiyatrist: Aynen, çok güzel düşünüyorsunuz…

Hasta: Dediğim gibi yapacak birşey olmuyor. Daha bu senenin başında doktora gittiğim dönemde daha kötü oluyordum. Oradaki hocamız da söylemişti ilaçları daha uzun kullanacağımı. Bipolar olduğumu özellikle söylemişti. Bunu öğrenince eve gelip ağlamıştım ama belli bir süre sonra bir alışma süreci de oluyor tabii.

Psikiyatrist: Hı hı, şimdi siz alışma sürecindesiniz.

Hasta: Evet, yapacak başka bir şeyim yok, olmuyor…

Psikiyatrist: Olumsuz düşünmeyin, sonuçta her birimizin bir hastalığı var. Ben bundan 1.5 yıl önce bir hastaya bende kaç hastalık olduğunu saymaya başlayınca bir anda 13 tane hastalık saydığımı fark ettim. Ama hayatımı ne kadar etkiliyor diye sorarsanız hemen hiç etkilemiyor. Bu 13 hastalık hemen hiç hayatımı etkilemiyor ve bir istatistik var. Hiç hastalığı olmayanların oranı toplumda ne kadardır sizce?

Hasta: Düşüktür.

Psikiyatrist: Hiçbir hastalığı olmayanların oranı kaçtır sizce?

Hasta: Düşüktür.

Psikiyatrist: Bir oran tahmin edin. Ne dersiniz.

Hasta: %2-3.

Psikiyatrist: Evet, çok iyi tahmin. Sadece %4. Toplumda sağlıklı olan yani hiçbir hastalığı olmayan bireylerin oranı %4. O zaman hastalık mı daha yaygın bir durum yoksa sağlık mı?

Hasta: Yani psikiyatrik, fiziksel diye ayrılınca değişiyor. Tabi herşeyi yaşayan bilir. Hastalığın ağırlığını falan.

Psikiyatrist: Kesinlikle.

Hasta: Onda toplumunda bir etkisi oluyor. İnsan kimseye söylemek istemiyor.

Psikiyatrist: Etiketlenmekten korkuyorsunuz.

Hasta: Hı hı, evet. Halbuki ben atak dönemini atlattığımda gerçekten normal olduğumu düşünüyorum ama dışarıdan nasıl göründüğümü bilmiyorum.

Psikiyatrist: Gayet normal gözüktüğünüzü söyleyebiliriz.

Hasta: Ben de normal olduğumu düşünüyorum ama birine söylediğim zaman bakışlarındaki değişimi görebiliyorum.

Psikiyatrist: “Etiketlendiğini” fark ediyorsun...

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Bir anda zihinlerinin karıştığını anlıyorsun.

Hasta: Evet. Bakış açıları değişiyor.

Psikiyatrist: Bu da sizi üzüyor.

Hasta: Tabi ki, evet. Bir de ben normal yaşamıma devam etmek istiyorum. Mesleğimi düzgün bir şekilde yerine getirmek istiyorum. Ilerisi için sıkıntı olur mu bunun hakkında endişeleniyorum. Bu da gerçi ataklarla ilgili.

Psikiyatrist: Yeni atak geçiririm diye mi endişeleniyorsunuz.

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Çok güzel bir soru. Onun için de doğru ilacı kullanmak, hekime düzenli gitmek, uyku düzenini kontrol etmek çok önemlidir. Özellikle uyku bizim için çok önemli. 7 saatten aşağı uyumamalıyız. 9 saatten de fazla uyumamak gerekir. Mümkünse gece 9.00’dan dan sonra uyumak ama yapılamıyorsa gece 11.00’den sonra mutlaka uyumak gerekir. Ama geç saatlere kadar kalmamak gerekir. Uyku düzeyi gerçekten çok önemli. Asgari 7 saat, azami 9 saat.

Hasta: Stres de etkiliyor mu?

Psikiyatrist: Stres de tetikleyebilir. Stresli olduğun zamanlarda uykuya daha da dikkat etmen gerekir. İlaçlarını düzgün kullanmak ve hekimlerle irtibat kurmak çok önemli. Başka sormak istediğiniz birşey var mı?

Hasta: Hayır hocam.

Psikiyatrist: En son atağı ne zaman geçirdiniz?

Hasta: 5 ay önce.

Psikiyatrist:  En son doktorla ne zaman görüştünüz?

Hasta: 1 ay önce.

Psikiyatrist: Tamam, benim önerim 1 ya da 2 ay sonra yine bir doktorla görüşmeniz.

Hasta: Hastalığımda bir değişiklik olmayana kadar ilaçlara bu şekilde mi devam edeceğim.

Psikiyatrist: Evet, bu şekilde devam etmeniz lazım. Sizin şu anda rahatsız olduğunuz başka bir belirti var mı?

Hasta: Hayır, cevaplarınız ve bilgilendirmeleriniz için çok teşekkürler.